Braziliaanse wind

Zondagavond, 7 juni 2015.

Naast mij brandt een kaars. Om mij heen klinkt Braziliaanse muziek. Ik zit aan een houten bureau in mijn inmiddels donkere kamer in een hostel in Salvador.

Ik had niet gepland om naar Salvador te gaan; plannen passen ook niet zo in het Braziliaanse levensritme. De reis Brasilia – Salvador duurde 26 uur. Wederom met de bus, die ik toch verkies boven het vliegtuig. Wie mijn vorige blog heeft gelezen, begrijpt vast waarom. Bovendien scheelt het geld en blijft het afwisselende landschap waarin dorpjes en vogels opdoemen me niet ontschoten. Ik kreeg er zelfs oorwurmen bij; het bleek een minder geile rit dan de vorige keer. En vast minder lang dan dat ik mijn moeder deed vermoeden: de meest dichtbij zijnde (El) Salvador ligt in Centraal-Amerika. Ik zal in het vervolg wat concreter zijn over mijn richting: Noord-Oost. Ola Salvador de Bahia (de Todos os Santos).

Het is de oude hoofdstad van Brazilië, de geboortestad van zijn taal en voor het overgrote deel ook van zijn cultuur. Salvador is een plek waar slavernij de boventoon voerde. De plek van de muziek, de percussie, van het ritme die mijn voeten doen bewegen. De plek waarop ik tien dagen geleden aankwam en me, door de zichtbaar Afrikaanse invloeden, in een ander land waande. Ik verblijf in het historisch centrum van Salvador. De eerste dagen moest ik wennen aan het toeristische gehalte. Sinds ik probeer mijn billen tijdens het lopen heen en weer te hupsen, zoals veel Braziliaanse vrouwen doen, zie ik minder toeristen. En de straatverkopers zien mij niet meer als zodanig. Ik voel mij steeds meer een onderdeel van deze plek: ik luister muziek op straat en in barretjes, maak praatjes en soms een dansje, kom bekenden tegen en proef de Bahiaanse lekkernijen. Mijn havermout heeft plaats gemaakt voor dingen waarvan ik niet weet hoe ze in het Nederlands te beschrijven. Misschien zeggen mijn puistjes wel genoeg.

Een andere puist is mijn scriptie; die ben ik zeker niet vergeten. Ook die plannen blijken niet weerbaar tegen de veranderlijke Braziliaanse wind. De onrust in de favela waar ik wilde verblijven neemt toe. Het project dat ik aanvankelijk zou volgen heeft tot nu toe geen antwoord gegeven op mijn vraag hoe ik mij kan voorbereidingen met het oog op veiligheid. Andere muzikale projecten zijn gelukkig voor ogen, mede dankzij de hulp van Daniel. Ik moet nog bekijken of er iets tussen zit dat aansluit op mijn Portugese oren. In elk geval maak ik in de komende weken mijn theoretisch kader af (typt ze vastbesloten!). Het is regenseizoen, dus dat spoelt enige afleidingen weg.

Hoewel mijn Portugees (nog) niet goed genoeg is voor het afnemen van interviews, begin ik de humor te begrijpen; met mijn Portugees gaat het dus steeds beter. Uitzondering zijn de momenten waarop ik ‘bedankt’ in plaats van ‘hallo’ zeg. Of ‘bedankt’ in plaats van ‘alstublieft’ in de verzoekende vorm. Gelukkig is de lach een universele taal. De mensen die in het hostel werken, spreken die vloeiend. Ik vind het er gezellig en voel me - ondanks het logische verband tussen toerist en hostel - een inwoner van een Braziliaans huis. Onder meer omdat mijn lachende Braziliaanse huisgenoten mij elke dag vragen of ik lekker heb geslapen. Ook leggen ze Portugese expressies uit en laten ze mij Braziliaanse muziek horen. Er is zelfs een gitaar, die vannacht op mijn kamer mag logeren. We gaan elkaar vast missen.

De roze bril waardoor ik graag naar de wereld kijk, wordt steeds minder roze. Misschien ook een van de reden waarom ik het centrum van Salvador tot nu toe niet alleen heb verlaten. Mijn leefwereld is beperkt tot de paar straten van deze grote stad, al doen de straten zich nooit hetzelfde aan mij voor. Plekken veranderen met de geluiden van de muziek en de wapperende vlaggetjes, met het gelach en gedans van de mensen, met het lichtspel van de zon en de sterren. En mijn ogen blijven andere dingen zien. Vandaag zag ik bijvoorbeeld dat de damstenen - op het spelbord waaromheen vier geconcentreerde mannen stonden - geen ‘echte’ stenen waren maar flesdopjes. Een dopje minder voor mijn ogen.

Het andere dopje bewaar ik liever, alhoewel: ik geloof dat ik die al een tijdje geleden verloren ben. Ik vind het soms, eigenlijk meestal, gemakkelijker om de andere kant op te kijken als ik iemand zonder schoenen op de grond zie slapen. De bemerking dat ik wil doen alsof er niet geslapen wordt op deze wereld, schudt mij dan weer wakker. Een rare patstelling: wie slaapt er nu eigenlijk? Ben ik al wakker? Zal ik geld geven? En aan wie dan? De wereld blijkt een orgie op het gebied van armoede. En ook nog eens zonder condooms: in bepaalde straten is het er onveilig. Welke dat zijn verandert ook weer met de tijd. Op feestdagen, bijvoorbeeld, zijn de straten rustiger en dus gevaarlijker. Mijn oren snakken naar deze voorlichting. Ik ken de Braziliaanse standjes niet voldoende om me te laten meevoeren door de wind; ik houd het liever veilig.

Ik blijf hier nog ongeveer een week. Daarna ga ik weer terug naar Belo Horizonte. Natuurlijk wel afhankelijk van de Braziliaanse wind die ik ondertussen ook blaas. Of (ik) mijn beweeglijke billen een veertig uur durende busreis zie(n) zitten, lezen jullie vast in mijn volgende blog. Ik ben bang van wel: de bus blijft een terugkerend thema... Ik ga deze week nog wat ommetjes maken. Maar voor nu: bons sonhos (goede dromen, dat op het talige dambord zoveel betekent als slaap lekker).

Met een wapperend vlaggetje,
Anna